Det norske alfabetet (3)

Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz Ææ Øø Åå

Spółgłoski (Konsonanter)

"D", które występuje na końcu słowa, najczęściej się nie wymawia:

  bord [ bu:r ]

stół

  kveld [ kvell ]

wieczór

  land [ lann ]

państwo/kraj

  alltid [ 'allti ]

zawsze

Nie wymawia się "d" w tych słowach:

  Gjerde [ 'jæ:rə ]

płot/ogrodzenie

  Fjerde [ 'fjæ:rə ]

czwarty

  gjorde [ 'ju:rə ]

robił (forma czasu przeszłego czasownika - å gjøre)

Zbitki "ld" i "nd" wymawiają się jak [ ll ] i [ nn ]:

  holde [ 'hollə ]

trzymać

  bonde [ 'bunnə ]

rolnik

"G" nie wymawia się w przymiotnikach, które kończą się przyrosktiem –ig lub –lig:

  viktig [ 'vikti ]

ważny

  Vanskelig [ 'vanskəli ]

trudny

Jeżeli są dwie spógłoski - "gj" i "hj" wymawiamy tylko [ j ]:

  Gjøre [ 'jø:rə ]

robić

  gjedde [ 'jeddə ]

szczupak

  hjelpe [ 'jelpə ]

pomóc/pomagać

"G" wymawiamy jak [ j ] przed literami "i", "y" i dwugłoską "ei":

  Gi [ ji: ]

dać/dawać

  begynne [ bə'jynnə ]

zacząć/rozpocząć

  gyllen [ 'jyllən ]

złoty

  gyldig [ 'jyldi ]

ważny/obowiązujący

  Geit [ jæit ]

kozioł/koza

"Eg" czasami wymawia się jak [ æi ]:

  Jeg [ jæi ]

ja

  Meg [ mæi ]

mnie, mnie, mi, mną

  Deg [ sæʉ ]

ciebie, ciebie/cię, tobie/ci, tobą

  seg [ sæi ]

siebie, sobie/się, sobie, sobą

  regn [ ræin ]

deszcz

  regne [ 'ræinə ]

1. padać (o deszczu) 2. liczyć 3.uważać

  negl [ næil ]

paznokieć

  snegl [ snæil ]

ślimak

"Øg" wymawia się czasami [ øy ]:

  døgn [ døyn ]

doba

  løgn [ løyn ]

kłamstwo

"H" nie wymawia się przed literą "v", jeżeli ta jest na początku słowa:

  Hva? [ va: ]

co, czego, czym, czemu, o czym

  Hvor? [ vurr ]

gdzie

  Hvem? [ vemm ]

kto, kogo, kim, komu, o kim

  Hvorfor? [ 'vurfor ]

dlaczego

  Hvis [ viss ]

jeżeli

  Hvilken [ 'vilkən ]

który/jaki

  hver [ væ:r ]

każdy

  hval [ va:l ]

wieloryb

"Kj" i "tj" wymawia się jak bardzo miękkie "ch", podobnie jak śmiejąc sie po polsku chichichi albo mówiąc po niemiecku ich: to musi brzmieć jak coś między "sz" i "ch". W transkrypcji ten dźwięk oznaczamy symbolem [ ç ]:

  Kjole [ 'çu:lə ]

sukienka

  Tjue [ 'çʉ:ə ]

dwadzieścia

  Kjære [ 'çæ:rə ]

drogi/miły

  tjære [ tjære ]

smoła

Tak samo będziemy wymawiać literę "k" przed "i" i "y", na przykład:

  kilo [ 'çi:lu ]

kilogram

  Kino [ 'çi:nu ]

kino

  Kina [ 'çi:na ]

Chiny

  kinesisk [ çi'ne:sisk ]

chiński

  Kyst [ çyst ]

wybrzeże

  Kysse [ 'çyssə ]

całować

  kylling [ 'çylliŋ ]

kurczak

"-lv" na końcu wyrazów wymawia się jak [ ll ]:

  halv [ hall ]

pół/połowa

  Tolv [ toll ]

dwanaście

  selv [ sell ]

sam

  sølv [ søll ]

srebro

"Rs", "sj", "skj" wymawiamy jak [ sz ]:

  norsk [ noszk ]

norweski

  Sjelden [ 'szeldən ]

rzadki

  skjære [ 'szæ:rə ]

ciąć/kroić

Tak samo wymawia się "sk" przed samogłoskami "i" oraz "y", i przed dwugłoską "øy":

  ski [ szi: ]

narty

  skive [ 'szi:və ]

kromka/plaster/kawałek

  sky [ szy: ]

chmura

  skyte [ 'szy:tə ]

strzelać

  skyve [ 'szy:və ]

przesunąć/pchać

  skøyter [ 'szøytər ]

łyżwy

"T" nie wymawia się na końcu wyrazu w dwu przypadkach: w słowie "det" (to) oraz w formie określonej rzeczownika rodzaju nijakiego liczby pojedynczej:

  Det [ de: ]

to

  bordet [ 'bu:rə ]

stół

  Huset [ 'hʉ:sə ]

dom

  beinet [ 'bæinə ]

kość

Spółgłoski refleksyjne (Retroflekse konsonanter)

W zbitkach literowych "rd", "rl", "rn" i "rt" spółgłoska "r" nie wymawia się, a drugą spółgłoskę ("d", "l", "n", czy "t") wymawiamy z czubkiem języka zawiniętym do tyłu (stąd też nazwa: retro – do tyłu, fleksija – zginanie), tak żeby sięgał aż do podniebienia. W transkrypcji spółgłoski reflekcyjne są oznaczane kropką pod literą:

  ferdig [ 'fæḍḍi / 'fæ:ḍi ]

gotowy/skończony

  farlig [ 'fa:ḷi ]

niebezpieczny

  barn [ ba:ṇ ]

dziecko

  Fort [ fuṭṭ ]

szybko

Wyjątek: -rd wymawia się na końcu wyrazu nie jak reflekcyjne "ḍ", a tylko –r (działa inna zasada – że "d" nie wymawia się na końcu słowa):

  ord [ u:r ]

słowo

  bord [ bu:r ]

stół

  jord [ ju:r ]

ziemia

  fjord [ fju:r ]

fiord

Zobacz też:

ZACZNIJ NAUKĘ